Εἰς τόν ἅγιον καί μακάριον καί πανεύφημον τοῦ Χριστοῦ ἀπόστολον Τίτον
( ΣΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ 1141 – 1169 )
Ο Άγιος Απόστολος Τίτος
Ἴτω παρ’ ἡμῶν καὶ Τίτῳ βραχὺς τίτλος,
Τούτου τελευτὴν τὴν ἐν εἰρήνῃ φέρων.
Οὐράνιον δάπεδον λάχες εἰκάδι Τίτ’ ἑνὶ πέμπτῃ.
Ο Απόστολος Τίτος κατήγετο από το γένος του Μίνωα βασιλιά της Κρήτης καθώς λέγει Ζηνάς ο νομικός, ο συγγραφέας του βίου του αποστόλου, και τον οποίον αναφέρει ο Απόστολος Παύλος στην προς Τίτον επιστολήν του λέγοντας: «Ζηνάν τον νομικόν σπουδαίως πρόπεμψον» (Τίτ. 3,13). Αυτός, λοιπόν, ο θεσπέσιος Τίτος από νεαρή ηλικία έδειξε πολλή σπουδή και επιμέλεια στην παιδεία και μάθηση, που θαύμαζαν οι Έλληνες. Όταν έφτασε στην ηλικία των είκοσι ετών άκουσε άνωθεν θεϊκή φωνή, που του έλεγε: «Τίτε, πρέπει να αναχωρήσεις από εδώ για να σώσεις τη ψυχή σου, επειδή η εξωτερική αυτή παιδεία ουδόλως σε ωφελεί».
Επειδή αυτή τη φωνή την θεώρησε ως φωνή των ειδώλων και των δαιμόνων και για να βεβαιωθεί περισσότερο ότι ήταν φωνή του Θεού παρέμεινε ακόμη στην παιδεία των γραμμάτων άλλα εννέα χρόνια. Τότε προστάχθηκε με θεϊκό όραμα να αναγνώσει το βιβλίο των Εβραίων.
Saint_Titus_
Kosovo_14th_c._Pech_Patriarch._S._Nicholas_church.jpg
Άγιος Τίτος.
Τοιχογραφία τού 14ου αιώνα μ.Χ.
στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου τής Πατριαρχικής Ιεράς Μονής Πεκίου (Πέτς), που είναι ένα μεσαιωνικό Ορθόδοξο μοναστήρι της Σερβίας που βρίσκεται κοντά στην πόλη Πέτς , το πατριαρχείο της Μονής Πέτς ( Σερβίας : Παναθηναϊκό Πατριάρχη Πατριάρχης / Παναγία Πέτκα , Στο Κοσσυφοπέδιο . [Α] Χτίστηκε τον 13ο αιώνα και επεκτάθηκε τον 14ο αιώνα, είναι η πνευματική έδρα και το μαυσωλείο των Σέρβων αρχιεπισκόπων και Σέρβων Πατριάρχων . Βρίσκεται δίπλα στην Peć Bistrica , στην είσοδο του φαραγγιού Rugova .
Άνοιξε την Παλαιά Διαθήκη και ευρίσκει πρώτον το ρητό του Προφήτου Ησαΐου, που λέει: «Έγκαινίζεσθε προς με νήσοι πολλαί· Ισραήλ σώζεται υπό Κυρίου σωτηρίαν αιώνιον» (Ησ. 45,16). Ο ανθύπατος και ηγεμών της Κρήτης, που ήταν θείος του αγίου Τίτου, όταν άκουσε την σωτήριο γέννηση του Κυρίου και τα θαύματα όσα έκανε στα Ιεροσόλυμα και σε άλλους τόπους της Παλαιστίνης και αφού συμβουλεύτηκε τους πρώτους άρχοντες της Κρήτης τον απέστειλε εις ‘Ιεροσόλυμα, επειδή ήταν ικανός να παραστήσει διά του λόγου όσα εκεί θα αντιλαμβανόταν. Αφού πήγε, λοιπόν, εις Ιεροσόλυμα προσκύνησε τον Δεσπότη Χριστό. Αντιλήφθηκε διά των ιδίων του αισθήσεων των θαυμασίων του, και είδε τα σωτήρια Πάθη Του, την ταφή, την Ανάσταση και την Θεία Ανάληψή Του.
Παραβρέθηκε και κατά την ημέρα της Πεντηκοστής και γεύθηκε τις δωρεές της ελεύσεως του αγίου Πνεύματος. Ήταν ένας εκ των Κρητών που πίστευσαν στον Κύριο και βαφτίσθηκαν μετά τον λόγο του Πέτρου κατά την ημέρα της Πεντηκοστής «Κρήτες και Άραβες ακούομεν λαλούντων αυτών ταις ημετέραις γλώσσαις τα μεγαλεία του Θεού» (Πράξ. 2, 11-14). Συναριθμήθηκε και αυτός με τους εκατόν είκοσι οι οποίοι έλαβαν το άγιο Πνεύμα κατά την ημέρα της Πεντηκοστής.
Χειροτονηθείς έπειτα αποστέλλεται μετά του αποστόλου Παύλου εις Αντιόχεια, Σελεύκεια, Κύπρο, και στις πόλεις της Κύπρου Σαλαμίνα και Πάφο. Από εκεί δε στη Πέργη της Παμφυλίας και στην Αντιόχεια της Πισιδίας και στο Ικόνιο στο σπίτι του αγίου Ονησιφόρου.
Έπειτα ανήλθε στα Λύστρα και Δέρβη, και σε κάθε τόπο και πόλη κηρύττοντας το λόγο του Θεού, μαζί με τον Απόστολο Παύλο. Μαζί του επανήλθε στην Κρήτη, αφού προ διετίας είχε καταλάβει των εξουσία της νήσου ο επ’ αδελφή γαμβρός του, ονόματι Ρουστίλος. Από εκεί πάλιν απήλθε με τον Παύλο στην Ασία και έπειτα στη Ρώμη, όπου διέμεινε μέχρι το μαρτύριο του επί Νέρωνος.
Ο Τίτος μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Παύλου, επανήλθε στην Κρήτη και κατέστησε σ’ αυτήν επισκόπους και πρεσβυτέρους, όπου και αφού διέλαμψε αναπαύθηκε εν Κυρίω.
Έζησε δε ο Απόστολος Τίτος ενενήντα τέσσαρα χρόνια. «Όταν πήγε στα Ιεροσόλυμα ήταν είκοσι χρόνων, έμεινε ένα έτος, μέχρι την Ανάληψη του Κυρίου, και μετά των Ανάληψη άλλα δέκα έτη, όποτε και χειροτονείται επίσκοπος από τους κορυφαίους Αποστόλους, όπως αναφέρεται στις Αποστολικές Διαταγές (ΒΕΠΕΣ, τόμ. 2ος σ. 137 στίχ. 10) «…και της Κρήτης Τίτος» διήλθε στο κήρυγμα τού Ευαγγελίου δέκα οκτώ έτη. Κήρυξε στα νησιά άλλα έξη χρόνια, και στην πατρίδα του την Κρήτη τριάντα εννέα, δηλ. συνολικά ενενήντα τέσσαρα χρόνια. Απεβίωσε το έτος 105 μ.X.
(Πρωτοπρεσβυτέρου Βασιλείου Α. Βασιλοπούλου, Συνοπτικά Συναξάρια των εβδομήκοντα Αγίων Αποστόλων, Αθήναι 1992, σ.52-53).
Апостол Тит
Икона .
Ο Απόστολος Τίτος είναι ο οργανωτής και ο πρώτος Επίσκοπος της Εκκλησίας της Κρήτης. Στο ιστορικό προσκήνιο εμφανίζεται για πρώτη φορά περί το 49 μ.Χ. ως συνοδός του Αποστόλου Παύλου και του Βαρνάβα στην Αποστολική Σύνοδο των Ιεροσολύμων. Έκτοτε ακολουθεί τον Παύλο ως πιστός και αφοσιωμένος μαθητής στις αποστολικές του περιοδείες στην Ασία και την Ευρώπη. Ο Παύλος αναφέρεται στον Τίτο με εκφράσεις που μαρτυρούν το στενό σύνδεσμο των δύο ανδρών.
Τον χριστιανικό Ευαγγελισμό της Κρήτης επιχείρησε ο Παύλος περί το 62-63 μ.Χ. κατά την δεύτερη αποστολική περιοδεία του. Η παραμονή του Παύλου στην Κρήτη ήταν σύντομη και το δυσχερές έργο της οργάνωσης της πρώτης κρητικής Εκκλησίας το ανέθεσε στον Τίτο, στον οποίο γράφει “Τούτου χάριν κατέλιπόν σε εν Κρήτη, ίνα τα λείποντα επιδιορθώση, και καταστήσης κατά πόλιν πρεσβυτέρους, ως εγώ σοι διεταξάμην ” (Τίτ. α΄, 5).
Святой Апостол от Семидесяти Тит.
Фреска 1502 год.
в соборе Рождества Пресвятой Богородицы
в Ферапонтовом монастыре.
Дионисия
Ο Άγιος Απόστολος Τίτος εκ τών Εβδομήκοντα Αποστόλων.
Τοιχογραφία (fresco) τού έτους 1502 μ.Χ.
στόν Καθεδρικό Ιερό Ναό τής Γεννήσεως τής Θεοτόκου
τής Ιεράς Μονής Φεραπόντοφ-Μπελοζέρσκι.
στην περιοχή Cyril της περιοχής Vologda Ρωσία
έργο τού αγιογράφου Διονυσίου
(περίπου 1440-1502 μ.Χ. ) είναι ο κορυφαίος εικονομάχος ζωγράφος της Μόσχας και δάσκαλος των τοιχογραφιών του τέλους του 15ου και των αρχών του 16ου αιώνα . Θεωρείται συνέχιση των παραδόσεων του Andrei Rublev .Τα τελευταία τεκμηριωμένα έργα και ίσως τα πιο διάσημα έργα του Διονυσίου είναι οι τοιχογραφίες και το τέμπλο του Ναού της Θεοτόκου της Μονής Φερροποτόφ , το οποίο έφτιαξε ο δάσκαλος μαζί με τους γιους του Φεοδόσι και Βλαντιμίρ).
Η δράση του Τίτου στην Κρήτη δεν είναι επαρκώς γνωστή, γιατί δεν σώθηκαν αρχαίες επίσημες και εξακριβωμένες πληροφορίες για την πρώτη περίοδο της Κρητικής Εκκλησίας. Στους μεταγενέστερους χρόνους δημιουργήθηκε στην Κρήτη πλούσια συναξαριακή παράδοση για τον πρώτο Επίσκοπο και πάτρωνα της τοπικής Εκκλησίας. Σύμφωνα με την παράδοση αυτή, ο Τίτος ήταν Κρητικός, από γένος επισημότατο, που ανήγε την αρχή του στο μυθικό βασιλιά της Κνωσού, το Μίνωα.
Ήταν συγγενής του Ρωμαίου ανθυπάτου της νήσου Ρουστίλλου (Ρουστούλου), έλαβε γενναία μόρφωση και βρέθηκε στα Ιεροσόλυμα, όπου έγινε αυτόπτης μάρτυς των παθών και της αναστάσεως του Χριστού. Ως επίσκοπος, αργότερα, στην πατρίδα του ίδρυσε εννέα επισκοπές, στην Κνωσό, την Ιεράπυτνα, την Κυδωνία, τη Χερσόνησο, την Ελεύθερνα, τη Λάμπη, την Κίσαμο, την Κάντανο, και τη Γόρτυνα. Σύμφωνα με την ίδια συναξαριακή παράδοση, ο Τίτος πέθανε σε ηλικία 94 ετών, περί το 105 μ.Χ.
Св. Кирилл и ап. Тит.
Фреска. Kavalariana. Храм арх. Михаила. Крит.
Ο Άγιος Κύριλλος και ο Απόστολος Τίτος.
Τοιχογραφία (Fresco) στον Κοιμητηριακό Ιερό Ναό τού Μιχαήλ Αρχαγγέλου ή Αστράτηγου στα Καβαλαριανά Κρήτης (περίπου ένα χιλιόμετρο βορειοανατολικά από την Κάντανο Σελίνου στα Χανιά) .
Το εκκλησάκι του Μιχαήλ Αρχαγγέλου είναι πολύ λιτό εξωτερικά όπως και όλα σχεδόν τα εκκλησάκια της Δυτικής Κρήτης και στερείται τεχνοτροπιών εκτός του εντυπωσιακού τριπλού σημαιοστάτη δίπλα στην πόρτα. Το σκηνικό όμως στο εσωτερικό του ναού αλλάζει δραματικά και μόλις μπει κάποιος μέσα εντυπωσιάζεται αμέσως από τις πλούσιες αγιογραφίες που καλύπτουν κάθε γωνιά του ναού.
Οι αγιογραφίες του ναού αποτελούν έργο του πιο γνωστού αγιογράφου της εποχής εκείνης στη Δυτική Κρήτη Ιωάννη Παγωμένου και η αγιογράφηση του ναού έγινε κατά τα έτη 1327-1328 την ίδια εποχή που ο ίδιος αγιογράφος τελείωσε και την αγιογράφηση του ναού του Αγίου Ιωάννη στον Τραχινιάκο λίγο πιο κάτω. Στο τύμπανο του μεσαίου αψιδώματος του νότιου τοίχου του ναού βρίσκεται η κτητορική επιγραφή η οποία είναι εξαιρετικά σημαντική καθότι είναι η μοναδική στην Κρήτη που αναφέρεται στην Ενετική κυριαρχία. Υπάρχουν μορφές πολλών αγίων και κυρίως στρατιωτικών αγίων, όλοι χωρίς μάτια τα οποία σε παλιότερες εποχές αφαιρέθηκαν ενώ συναντάμε και την μορφή του Αγίου Ιακώβου του Πέρση, εξαιρετικά σπάνια, όπως επίσης είναι εντυπωσιακή η εικόνα του Παντοκράτορα Χριστού πραγματικό έργο τέχνης από το χέρι ενός πραγματικά μεγάλου καλλιτέχνη
Στην Γόρτυνα, που ήταν το πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της νήσου, ιδρύθηκε ήδη από τις αρχές του 6ου αιώνα μεγαλοπρεπής ξυλόστεγη βασιλική, που αναδείχθηκε σε παγκρήτιο κέντρο λατρείας του Αποστόλου. Εδώ, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, φυλασσόταν και το ιερό λείψανο του. Ο ναός του Αγίου ήταν ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα λατρείας σε όλη την Ανατολή.
Κατά την περίοδο της Αραβοκρατίας στην Κρήτη (824 – 961), δεν έχουμε καμία πληροφορία για την λατρεία του Αγίου. Μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά το 961 μ.Χ., το πολιτικό και Θρησκευτικό κέντρο της Κρήτης μεταφέρθηκε στο Χάνδακα (Ηράκλειο), όπου κτίσθηκε πάλι μεγαλοπρεπής Μητροπολιτικός ναός αφιερωμένος στον Απόστολο Τίτο, στην ίδια θέση που και σήμερα βρίσκεται. Στο κτίσμα εκείνο είχε μεταφερθεί και η Κάρα του Αγίου.
(Δετοράκης θεοχάρης – Ιερός Καθεδρικός Ναός Αγίου Τίτου Ηρακλείου Κρήτης)
Ιερά Λείψανα
Η Κάρα του Αγίου βρίσκεται στον ομώνυμο Ναό Ηρακλείου Κρήτης.
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Μεγ. Λαύρας, Παντοκράτορος και Παντελεήμονος Αγίου Όρους, Λειμώνος Λέσβου και στην Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Προκληθείς ουρανόθεν προς γνώσιν ένθεον, την εν σαρκί του Δεσπότου επιδημίαν εν γη, αυτοψεί εωρακώς φωτός πεπλήρωσαι, όθεν του Παύλου κοινωνός, θεηγόρος γεγονώς, την Κρήτην πάσαν πυρσεύεις, της ευσεβείας τω λόγο, Τίτε απόστολε μακάριε.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ΄
Τοῦ Παύλου συνέκδημος, καὶ μαθητὴς γεγονώς, τὴν Κρήτην κατηύγασας, Τίτε Ἀπόστολε, τῇ αἴγλῃ τῶν λόγων σου. Ὡς οὖν ταύτην ἐῤῥύσω, σκότους τῆς ἀσεβείας, οὕτω καὶ νῦν τοὺς πόθῳ, σὲ τιμῶντας παμμάκαρ, ὡς ἔχων παῤῥησίαν πολλὴν, ῥῦσαι παντὸς πειρασμοῦ.
Минея – Август (фрагмент). Икона. Русь. Начало XVII в.
Церковно-Археологический Кабинет Московской Духовной Академии.
Μηναίο – Αύγουστος (τεμάχιο). Εικονίδιο. Russ. Αρχές τού 17ου αιώνα,
στήν Εκκλησία καί τό Αρχαιολογίκό Γραφείο τής Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητὼν.
Τοῦ Παύλου δειχθείς, συνόμιλος Ἀπόστολε, σὺν τούτω ἡμῖν, τὸν λόγον προκατήγγειλας, τῆς ἐνθέου χάριτος, μυστολέκτα Τίτε μακάριε, διὰ τοῦτο βοῶμέν σοι, Μὴ παύσῃ Πρεσβεύων ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
Из многочисленных остальных строений стоит выделить христианскую базилику VII века. Она названа именем святого Тита, который, вместе с апостолом Павлом, считается основателем первой христианской церкви на Крите. Базилика святого Тита является самым впечатляющим церковным сооружением Крита и одним из самых значимых во всей Греции. В Гортине находилась резиденция первого критского епископа. Здесь сохранились руины церкви.
Από τα πολλά άλλα κτήρια, αξίζει να αναφερθεί η χριστιανική βασιλική του 7ου αιώνα. Ονομάζεται ο άγιος Τίτος, ο οποίος μαζί με τον απόστολο Παύλο θεωρείται ο ιδρυτής της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας στην Κρήτη. Η βασιλική του Αγίου Τίτου είναι η πιο εντυπωσιακή εκκλησιαστική δομή στην Κρήτη και μία από τις σημαντικότερες σε όλη την Ελλάδα. Στη Γόρτυνα ήταν η κατοικία του πρώτου Κρητικού επισκόπου. Εδώ είναι τα ερείπια της εκκλησίας.
Η Γόρτυνα ή Γόρτυν[1] ή Γόρτυς ή Γορτύνη,[2](οι κάτοικοι: «Γορτύνιοι»),[3] ήταν αρχαία πόλη και αρχαιολογικός χώρος σήμερα της Κρήτης, 45 χιλιόμετρα νότια του Ηρακλείου. Η Γόρτυνα, η οποία αποτέλεσε την πρωτεύουσα της Κρήτης και της Κυρηναϊκής κατά την Ρωμαϊκή εποχή, κατοικήθηκε το 3000 π.Χ. περίπου και γνώρισε άνθηση κατά τη Μινωική περίοδο, μεταξύ του 1600 – 1100 π.Χ..Καταστράφηκε δύο φορές από σεισμούς, την δεύτερη μάλιστα ολοσχερώς. Στα ερείπιά της είναι χτισμένα τα χωριά Άγιοι Δέκα, Μητρόπολη και Αμπελούζος.
ΕΠΑΝΑΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΙΤΟΥ
53 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΙΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Η ανακομιδή της Τιμίας Κάρας του Αγίου Τίτου
Καθεδρικός Ἱερός Ναός Ἁγίου Τίτου Ἡρακλείου Κρήτης
Το σεπτό λείψανο επανέρχεται στο Ηράκλειο στις 15 Μαΐου 1966.