Μήνας: Ιανουάριος 2020 Σελίδα 2 από 31

 

 

 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

 

 

 

 

Οι Άγιοι Τρεις Ιεράρχες

Григорий Богослов, Иоанн Златоуст и Василий Великий, свт.; Византия; VII в.; местонахождение:Святители Василий Великий, Григорий Нисский и Григорий Богослов. Миниатюра из Гомилий Григория Богослова. 880-886 гг. (Parisin. gr. 510. Fol. 71v) Египет. Синай, монастырь св. Екатерины
Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .
Βυζαντινή Εικόνα τού 7ου αιώνα μ.Χ.
στην Ιερά Μονή τής Αγίας Αικατερίνης Σινά. Αίγυπτος.

 

Святители Василий Великий, Григорий Нисский и Григорий Богослов.
Миниатюра из Гомилий Григория Богослова. 880-886 гг. (Parisin. gr. 510. Fol. 71v)
Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .
Μικρογραφία (Μινιατούρα) μεταξὐ τών έτών 880-886 μ.Χ.
από τις Ομιλίες του Γρηγορίου του Θεολόγου. (Parisin, gr. 510. Fol 71v)

 

мозаиках и фресках Церкви Христа Спасителя в Полях
(монастыря Хоры).
Ψηφιδωτά και τοιχογραφίες στον Ιερό Ναό τού Σωτήρος στα Πεδία
από το συγκρότημα τής Ιεράς Μονής τής Χώρας
– (η πιο διατηρημένη αρχική εμφάνιση της είναι η βυζαντινή εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη (πρώην Κωνσταντινούπολη ). Από το 1948 έχει ανοίξει για τους τουρίστες, όπως το Μουσείο Kariye ( περιοδεία Kariye Müzesi ), ένας από τους χώρους της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Κωνσταντινούπολης).

 

Ὁμοῦ δίκαιον τρεῖς σέβειν Ἑωσφόρους,
Φῶς τρισσολαμπὲς πηγάσαντες ἐν βίῳ.
Κοινὸν τὸν ὕμνον προσφέρειν πάντας θέμις,
Τοῖς ἐκχέασι πᾶσι κοινὴν τὴν χάριν.
Ἔαρ χελιδὼν οὐ καθίστησι μία·
Αἱ τρεῖς ἀηδόνες δὲ τῶν ψυχῶν ἔαρ.
Τὴν μὲν νοητὴν ἡ Τριὰς λάμπει κτίσιν,
Τριάς γε μὴν αὕτη δὲ τὴν ὁρωμένην.
Ἀπώλεσαν μὲν οἱ πάλαι Θεοῦ σέβας,
Ἐξ Ἡλίου τε καὶ Σελήνης ἀφρόνως·
Κὰλλoς γὰρ αὐτῶν θαυμάσαντες καὶ τάχος,
Ὥσπερ θεοῖς προσῆγον οὐκ ὀρθῶς σέβας.
Ἐκ τῶν τριῶν τούτων δὲ φωστήρων πάλιν,
Ἡμεῖς ἀνηνέχθημεν εἰς Θεοῦ σέβας,
Κάλλει βίου γάρ, τῇ τε πειθοῖ τῶν λόγων,
Πείθουσι πάντας τὸν μόνον Κτίστην σέβειν.
Κτίσιν συνιστᾷ τὴν δὲ τὴν ὁρωμένην,
Τὸ Πῦρ, Ἀήρ, Ὕδωρ τε, καὶ Γῆς ἡ φύσις.
Οἱ δ᾿ αὖ συνιστῶντές τε κόσμον τὸν μέγαν,
Τὴν πρὸς Θεόν τε Πίστιν, ὡς ἄλλην κτίσιν
Στοιχειακῆς φέρουσι Τριάδος τύπον.
Μέλει γὰρ αὐτοῖς οὐδενὸς τῶν γηΐνων,
Καὶ γήϊνον νοῦν ἔσχον οὐδὲν ἐν λόγοις.
Ὁ Γρηγόριος γὰρ πῦρ πνέει νοῦς τὸν λόγον,
Πρὸς ὕψος αὖ πείθοντα πάντα ἐκτρέχειν.
Τοῖς λιποθυμήσασι δ᾿ ἐκ παθῶν πάλιν,
Ἀναπνοὴ τις οἱ Βασιλείου λόγοι.
Μιμούμενος δὲ τὴν ῥοὴν τῶν ὑδάτων,
Ὁ καρδίαν τε καὶ στόμα χρυσοῦς μόνος,
Τοὺς ἐκτακέντας ἐκ παθῶν ἀναψύχει.
Οὕτω πρὸς ὕψος τὴν βροτῶν πᾶσαν φύσιν,
Ἐκ τῆς χθονὸς φέρουσι τοῖς τούτων λόγοις.

Λάμψεν ἑνὶ τριακοστῇ χρυσοτρισήλιος αἴγλη.

 

Деисис. Василий Великий, Иоанн Златоуст, Григорий Богослов, свт. (складень); Греция. Афон; XVIII в.; техника: чеканка по золоту (сусальному)
Δέηση. Μέγας Βασίλειος, Ιωάννης Χρυσόστομος, Γρηγόριος Θεολόγος. τρίπτυχο τού 18ου αιώνα μ.Χ. στο Άγιο Όρος

Святители Григорий Богослов, Иоанн Златоуст и Василий Великий. Византия, Константинополь, XIV в. Местонахождение: Греция, Афон, Ватопедский монастырь
Γρηγόριος ο Θεολόγο, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .
Βυζαντινή Εικόνα τού 14ου αιώνα μ.Χ.
στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου. Άγιον Όρος

 

Святые Параскева Пятница, Григорий Богослов, Иоанн Златоуст и Василий Великий. Икона. Нач. XV в. (ГТГ)
Η Αγία Παρασκευή καί οι Άγιοι
Γρηγόριος ο Θεολόγο, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .
Εικόνα στις αρχές τού 15ου αιώνα μ.Χ
στην Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακόφ
(πού είναι μια σημαντική πινακοθήκη της Ρωσίας που βρίσκεται στη Μόσχα και θεωρείται σπουδαιότερη του είδους της σ΄ όλη τη χώρα).

 

Три святителя. Икона-таблетка.
2-я четв. XV в. (СПИГИАХМЗ)
Тверь — город в России, административный центр Тверской области и Калининского района Россия. Расположен на берегах реки Волга в районе впадения в неё рек Тверцы и Тьмаки, в 177,6 км к северо-западу от Москвы.
Γρηγόριος ο Θεολόγο, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .
Εικόνα τού δευτέρου μισού τού 15ου αιώνα μ.Χ στο Τβερ.
( πού είναι μια πόλη στη Ρωσία, ένα διοικητικό κέντρο της περιοχής Tver και της περιοχής Kalininsky της Ρωσίας. Βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Βόλγα στην περιοχή όπου εμπίπτουν τα ποτάμια Tvertsy και Tymaki, 177,6 χλμ. Βορειοδυτικά της Μόσχας) .

Святители Василий Великий, Иоанн Златоуст, Григорий Богослов.
Икона Рубеж XV-XVI вв.-таблетка из новгородского собора Св. Софии .главный православный храм Великого Новгорода, созданный в 1045—1050 годах
Новгородский музей-заповедник приглашает студентов на познавательные квесты(НГОМЗ)
Γρηγόριος ο Θεολόγο, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .
Εικόνα μεταξύ τού 15ου – 16ου αιώνα μ.Χ
από τον Καθεδρικό Ιερό Ναό τής Αγίας Σοφίας.
η κύρια ορθόδοξη εκκλησία του Veliky Novgorod, Ρωσία
που ανεγέρθηκε το 1045-1050 μ,Χ.
Τώρα ευρίσκεται στό Μουσείο

Святители Григорий Богослов, Иоанн Златоуст и Василий Великий. Икона. XVI-XVII вв. Велико-Тырновоо.
Γρηγόριος ο Θεολόγο, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .
Εικόνα τού 16ου – 17ου αιώνα μ.Χ
στο Βελίκο Τίρνοβο ή Βελίκο Τύρνοβο
( πού είναι μία πόλη της βορειοκεντρικής Βουλγαρίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας)

Икона: Григорий Богослов, Василий Великий, Иоанн Златоуст.
Первая половина XIX в
Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .
Βυζαντινή Εικόνα τού πρώτου μισού τού 19ου αιώνα μ.Χ.

Икона: Григорий Богослов, Василий Великий, Иоанн Златоуст.
Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .

 

Икона: Григорий Богослов, Василий Великий, Иоанн Златоуст.
Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας .

Βιογραφία

Η αιτία για την εισαγωγή της εορτής των Τριών Ιεραρχών στην Εκκλησία είναι το εξής γεγονός:

Κατά τους χρόνους της βασιλείας του Αλεξίου του Κομνηνού (1081 – 1118 μ.Χ.), ο οποίος διαδέχθηκε στη βασιλική εξουσία τον Νικηφόρο Γ’ τον Βοτενειάτη (1078 – 1081 μ.Χ.), έγινε στην Κωνσταντινούπολη φιλονικία ανάμεσα σε λόγιους και ενάρετους άνδρες. Άλλοι θεωρούσαν ανώτερο τον Μέγα Βασίλειο (βλέπε 1 Ιανουαρίου), χαρακτηρίζοντάς τον μεγαλοφυΐα και υπέροχη φυσιογνωμία. Άλλοι τοποθετούσαν ψηλά τον ιερό Χρυσόστομο (βλέπε13 Νοεμβρίου) και τον θεωρούσαν ανώτερο από τον Μέγα Βασίλειο και τον Γρηγόριο και, τέλος, άλλοι, προσκείμενοι στον Γρηγόριο τον Θεολόγο (βλέπε 25 Ιανουαρίου), θεωρούσαν αυτόν ανώτερο από τους δύο άλλους, δηλαδή από τον Βασίλειο και τον Χρυσόστομο. Η φιλονικία αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να διαιρεθούν τα πλήθη των Χριστιανών και άλλοι ονομάζονταν «Ιωαννίτες», άλλοι «Βασιλείτες» και άλλοι «Γρηγορίτες».

Εικόνα Βυζαντινή τού 17ου – 18ου αιώνα μ.Χ.
που απεικονίζει τούς Τρεις Ιεράρχες :
(από αριστερά προς τα δεξιά 🙂
Μέγας Βασίλειος, Ιωάννης Χρυσόστομος, Γρηγόριος Θεολόγος.

Григорий Богослов, Василий Великий, Иоанн Златоуст. XIX в. Невьянск.
Γρηγόριος ο Θεολόγος, Βασίλειος ο Μέγας, Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Εικόνα τού 19ου αιώνα μ.Χ. στο Νεβιάνσκ.
Το Νεβιάνσκ είναι πόλη της Ρωσικής Ομοσπονδίας, στην Περιφέρεια Σβερντλόβσκ, με πληθυσμό 25.900 κατοίκους. Βρίσκεται 75 χλμ νότια από το Αικατερίνενμπουργκ, στο ποταμό Νέιβα. Είναι κέντρο της Ορθοδοξίας και της εικονογραφίας

Στην έριδα αυτή έθεσε τέλος ο Μητροπολίτης Ευχαΐτων, Ιωάννης ο Μαυρόπους. Αυτός, κατά την διήγηση του Συναξαριστή, είδε σε οπτασία τους μέγιστους αυτούς Ιεράρχες, πρώτα καθένα χωριστά και στη συνέχεια και τους τρεις μαζί. Αυτοί του είπαν: «Εμείς, όπως βλέπεις, είμαστε ένα κοντά στον Θεό και τίποτε δεν υπάρχει που να μας χωρίζει ή να μας κάνει να αντιδικούμε. Όμως, κάτω από τις ιδιαίτερες χρονικές συγκυρίες και περιστάσεις που βρέθηκε ο καθένας μας, κινούμενοι και καθοδηγούμενοι από το Άγιο Πνεύμα, γράψαμε σε συγγράμματα και με τον τρόπο του ο καθένας, διδασκαλίες που βοηθούν τους ανθρώπους να βρουν τον δρόμο της σωτηρίας. Επίσης, τις βαθύτερες θείες αλήθειες, στις οποίες μπορέσαμε να διεισδύσουμε με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, τις συμπεριλάβαμε σε συγγράμματα που εκδώσαμε. Και ανάμεσά μας δεν υπάρχει ούτε πρώτος, ούτε δεύτερος, αλλά, αν πεις τον ένα, συμπορεύονται δίπλα του και οι δύο άλλοι. Σήκω, λοιπόν, και δώσε εντολή στους φιλονικούντες να σταματήσουν τις έριδες και να πάψουν να χωρίζονται για εμάς. Γιατί εμείς, και στην επίγεια ζωή που είμασταν και στην ουράνια που μεταβήκαμε, φροντίζαμε και φροντίζουμε να ειρηνεύουμε και να οδηγούμε σε ομόνοια τον κόσμο. Και όρισε μία ημέρα να εορτάζεται από κοινού η μνήμη μας και καθώς είναι χρέος σου, να ενεργήσεις να εισαχθεί η εορτή στην Εκκλησία και να συνταχθεί η ιερή ακολουθία. Ακόμη ένα χρέος σου, να παραδόσεις στις μελλοντικές γενιές ότι εμείς είμαστε ένα για τον Θεό. Βεβαίως και εμείς θα συμπράξουμε για τη σωτηρία εκείνων που θα εορτάζουν τη μνήμη μας, γιατί έχουμε και εμείς παρρησία ενώπιον του Θεού».

 

[Византия. XIV.] Вселенские учители.
Икона. Византия. XIV в. Византийский музей. Афины.
Τρείς Ιεράρχες Οικουμενικοί Διδάσκαλοι.
Βυζαντινή Εικόνα τού 14ου αιώνα μ.Χ. στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών

Έτσι ο Επίσκοπος Ευχαΐτων Ιωάννης ανέλαβε τη συμφιλίωση των διαμαχόμενων μερίδων, συνέστησε την εορτή της 30ης Ιανουαρίου και συνέγραψε και κοινή Ακολουθία, αντάξια των τριών Μεγάλων Πατέρων.

Η εορτή αυτής της Συνάξεως του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, αποτελεί το ορατό σύμβολο της ισότητας και της ενότητας των Μεγάλων Διδασκάλων, οι οποίοι δίδαξαν με τον άγιο βίο τους το Ευαγγέλιο του Χριστού. Είναι εκείνοι, οι οποίοι εξ’ αιτίας της ταπεινώσεώς τους μπροστά στην αλήθεια, έχουν λάβει το χάρισμα να εκφράζουν την καθολική συνείδηση της Εκκλησίας και ότι διδάσκουν δεν είναι απλώς δική τους σκέψη ή προσωπική τους πεποίθηση, αλλά είναι επιπλέον η ίδια η μαρτυρία της Εκκλησίας, γιατί μιλούν από το βάθος της καθολικής της πληρότητας.

Περί τις αρχές του 14ου αιώνα μ.Χ. ανεγέρθη ναός των Τριών Ιεραρχών κοντά στην Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολης, δίπλα σχεδόν στη μονή της Παναχράντου.

Racla cu părticele din moaștele Sfinților Trei Ierarhi
Mănăstirea Sfântul Pavel Xiropotamitul.
Λειψανοθήκη με τα λείψανα των Αγίων Τριών Ιεραρχών

στην Ιερά Μονή τού Αγίου Παύλου Άγιον Όρος.

Мощи святителей Василия Великого, Григория Богослова, Иоанна Златоуста;
Храм в честь святителя Иоасафа Белгородского
Украина, 04128, Киев,
Λειψανοθήκη με τα λείψανα των Αγίων Τριών Ιεραρχών

στον Ιερό Ναός προς τιμήν του Αγίου Ιωαφάφ του Βελγοροντ
Κίεβο. Ουκρανία

 

 

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Τούς τρεῖς μεγίστους φωστῆρας τῆς Τρισηλίου θεότητος, τούς τήν οἰκουμένην ἀκτῖσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας, τούς μελιῤῥύτους ποταμούς τῆς σοφίας, τούς τήν κτίσιν πᾶσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας, Βασίλειον τόν μέγαν, καί τόν Θεολόγον Γρηγόριον, σύν τῷ κλεινῷ Ἰωάννη, τῷ τήν γλῶτταν χρυσοῤῥήμονι, πάντες οἱ τῶν λόγων αὐτῶν ἐρασταί, συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν· αὐτοί γάρ τῇ Τριάδι, ὑπέρ ὑμῶν ἀεί πρεσβεύουσιν.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τούς ἀσφαλεῖς.
Τούς Ἱερούς καί θεοφθόγγους Κήρυκας, τήν κορυφήν τῶν Διδασκάλων Κύριε, προσελάβου εἰς ἀπόλαυσιν τῶν ἀγαθῶν σου καί ἀνάπαυσιν· τούς πόνους γάρ ἐκείνων καί τόν κάματον, ἐδέξω ὑπέρ πᾶσαν ὁλοκάρπωσιν, ὁ μόνος δοξάζων τούς Ἁγίους σου.

Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Τοὺς μεγάλους φωστῆρας τοὺς φεραυγεῖς, Ἐκκλησίας τοὺς πύργους τοὺς ἀρραγεῖς, συμφώνως αἰνέσωμεν, οἱ τῶν καλῶν ἀπολαύοντες, καὶ τῶν λόγων τούτων, ὁμοῦ καὶ τῆς χάριτος· τὸν σοφὸν Χρυσορρήμονα, καὶ τὸν μέγαν Βασίλειον, σὺν τῷ Γρηγορίῳ, τῷ λαμπρῷ θεολόγῳ· πρὸς οὓς καὶ βοήσωμεν, ἐκ καρδίας κραυγάζοντες· Ἱεράρχαι τρισμέγιστοι, πρεσβεύσατε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν Ἁγίαν μνήμην ὑμῶν.

Василий Великий и Иоанн Златоуст.
Мозаика Палатинской капеллы в Палермо, Сицилия, ок.1140 г.
Οι Άγιοι Βασίλειος ο Μέγας καί Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
Ψηφιδωτό μεταξύ τών ετών 1146-1151 μ.Χ.
από το Παλατινό Παρεκκλήσι. Σικελία
Palatine Chapel ( ιταλική Cappella Palatina – κυριολεκτικά, “παρεκκλήσι παλατιού”) – το εκκλησάκι του Νορμανδικού Παλατιού στο Παλέρμο , το προσωποπέδιο των βασιλιάδων και κατοίκων της Σικελίας. Είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του αραβο-νορμανδικού ρυθμού , περιέχει ψηφιδωτά από βυζαντινούς και τοπικούς δασκάλους του 12ου αιώνα (που συμπληρώνονται μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα ), καθώς και από την αραβική σκαλιστή οροφή , η οποία είναι η πιο σπάνια για την Ευρώπη

Ὁ Οἶκος
Τὶς ἱκανὸς τὰ χείλη διᾶραι, καὶ κινῆσαι τὴν γλῶσσαν πρὸς τοὺς πνέοντας πῦρ, δυνάμει Λόγου καὶ Πνεύματος; ὅμως τοσοῦτον εἰπεῖν θαρρήσω, ὅτι πᾶσαν παρῆλθον τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν οἱ τρεῖς, τοῖς πολλοῖς καὶ μεγάλοις χαρίσμασι, καὶ ἐν πράξει καὶ θεωρίᾳ, τοὺς κατ᾿ ἄμφω λαμπροὺς ὑπεράραντες· διὸ μεγίστων δωρεῶν τούτους ἠξίωσας, ὡς πιστούς σου θεράποντας, ὁ μόνος δοξάζων τούς Ἁγίους σου.

Μεγαλυνάριον
Ρήτορες σοφίας θεοειδεῖς, στῦλοι Ἐκκλησίας, οὐρανίων μυσταγωγοί, Βασίλειε πάτερ, Γρηγόριε θεόφρον, καὶ θεῖε Ἰωάννη, κόσμῳ ἐδείχθητε.