Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος α’.
Χαῖρε Κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε, ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἠμῶν, φωτίζων τοὺς ἐν σκότει. Εὐφραίνου καὶ σὺ Πρεσβῦτα δίκαιε, δεξάμενος ἐν ἀγκάλαις τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν ψυχῶν ἠμῶν, χαριζόμενον ἠμὶν καὶ τὴν Ἀνάστασιν.
Κοντάκιον
Ἦχος α’.
Ὁ μήτραν παρθενικὴν ἁγιάσας τῷ τόκῳ σου, καὶ χεῖρας τοῦ Συμεὼν εὐλογήσας ὡς ἔπρεπε, προφθάσας καὶ νῦν ἔσωσας ἠμᾶς Χριστὲ ὁ Θεός. Ἀλλ’ εἰρήνευσον ἐν πολέμοις τὸ πολίτευμα, καὶ κραταίωσον Βασιλεῖς οὖς ἠγάπησας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.
ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ
(σελίδες 1347 – 1366)
Ο Όσιος Παρθένιος επίσκοπος Λαμψάκου
Ἀφῆκε τὸν χοῦν Παρθένιος Λαμψάκῳ,
Λαμπτῆρα πυρσεύοντα φῶς αὐτοῦ μέγα.
Παρθένιος κατέδαρθε, λαχὼν μακρὸν ἑβδόμῃ ὕπνον.
Βιογραφία
Ο όσιος Παρθένιος καταγόταν από κάποια κωμόπολη της Βιθυνίας και έζησε κατά τους χρόνους του Μ. Κωνσταντίνου (324 – 337 μ.Χ.). Ήταν υιός του διακόνου της Εκκλησίας της Μελιτοπόλεως Χριστοφόρου, από τον οποίο εδιδάχθηκε την ορθόδοξη πίστη.
Ο Άγιος από την παιδική του ηλικία προέκοπτε στην αρετή και την ευσέβεια. Ο τρόπος με τον οποίο ο Κύριος αλίευσε τους αποστόλους, που ήσαν ψαράδες, τον έκανε να αγαπήσει την αλιεία. Κα όταν έριχνε τα δίχτυα του στην Απολλωνιάδα λίμνη και τα ανέσυρε γεμάτα ψάρια, αισθανόταν ότι εργαζόταν σε ένα από τα πλοιάρια του Αποστόλου Πέτρου ή του Ιωάννου.
Τα χρήματα που εισέπραττε από την πώληση των ψαριών δεν τα κρατούσε για τον εαυτό του αλλά τα εμοίραζε στους πτωχούς από αγάπη προς αυτούς. Γι αυτό κι όταν τον ευχαριστούσαν έλεγε: « Διατί με ευχαριστείτε; Δεν έχω καμία τέτοια αξίωση. Μήπως είμαστε ξένοι; Εμείς είμαστε αδελφοί. Τι δε απλούστερο και φυσικότερο από το να βοηθά αδελφός τους αδελφούς;»
Св. Парфений.
Фреска. 1547 г.
Афон (Дионисиат).
Тзортзи (Зорзис) Фука.
Άγιος Παρθένιος.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1547 μ.Χ.
στην Ιερά Μονή Διονυσίου Αγίου Όρους
έργο τού αγιογράφου Τζώρτζη (Ζώρζη)Φουκά
Святой Преподобный Парфений, Епископ Лампсакийский.
Фреска 1208 – 1209 годы.
церкви Богородицы в монастыре Студеница, Сербия.
Άγιος Παρθένιος.
Τοιχογραφία (Fresco) μεταξύ τών ετών 1208-1209 μ.Χ.
στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως τής Θεοτόκου
τής Ιεράς Μονής Στουντένιτσα. Σερβία.
Прп. Парфений.
Фреска. . Около 1350 года. Церковь Христа Пантократора.
Дечани. Сербия (Косово).
Άγιος Παρθένιος.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους περίπου 1350 μ.Χ.
στον Ιερό Ναό τού Χριστού Παντοκράτορα τής Ιεράς Μονής Βισόκι Ντέτσανι. Κοσσυφοπέδιο. Σερβία.
Свв. Парфений и Анфим.
Фреска Около 1318 г. церкви Благовещения. Грачаница.
Косово. Сербия.
Άγιοι Παρθένιος και Άνθιμος.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους περίπου 1318 μ.Χ.
στόν Ιερό Ναό τού Ευαγγελισμού τής Θεοτόκου
τής Ιεράς Μονής Γκρατσάνιτσα. Κοσσυφοπέδιο. Σερβία.
Прп. Парфений.
Круг Дионисия. Фреска 1481 г.алтарной преграды Успенского собора Московского Кремля.
Άγιος Παρθένιος.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1481 μ.Χ.
στο Τἐμπλο τού Καθεδρικού Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου
στο Κρεμλίνο. Ρωσία
έργο τού αγιογράφου Διονύσιου
(περίπου 1440-1502 μ.Χ.) είναι πρωτοπόρος ζωγράφος της Μόσχας και δάσκαλος των τοιχογραφιών του τέλους του 15ου και των αρχών του 16ου αιώνα . Θεωρείται συνέχιση των παραδόσεων του Andrei Rublev .
Η παλαιότερη γνωστή δουλειά είναι οι τοιχογραφίες της Γεννήσεως του Καθεδρικού Ναού της Παναγίας στη Μονή Παφνούφ Μπόροφσκι (1467-1477 μ.Χ.).
Το 1481 μ.Χ., το αρτέλ , με επικεφαλής τον Διονύσιο, ζωγράφισε την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στη Μόσχα (πιθανότατα ο καθεδρικός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου , που χτίστηκε από τον Αριστοτέλη Φιοραβάντη)
Για την ενάρετη αυτού παρουσία ο Επίσκοπος Μελιτοπόλεως Φίλιππος (ή Φιλητός) τον εχειροτόνησε πρεσβύτερο. Αργότερα ο Επίσκοπος Κυζίκου Αχίλλιος (ή Ασχόλιος) τον εχειροτόνησε Επίσκοπο Λαμψάκου.
Η αρετή και η ευσέβεια που έκρυβε στην ψυχή του ήταν τόσο μεγάλη, ώστε ο Θεός τον προίκισε με το χάρισμα της θαυματουργίας, για να μπορέσει να εκδιώκει τους δαίμονες από τους ανθρώπους και να θεραπεύει κάθε είδους ασθένεια. Γι αυτό προσφεύγουν σε αυτόν ιδιαίτερα οι πάσχοντες από την επάρατη νόσο του καρκίνου. Ο Άγιος ήταν ο πράος, ο υπομονετικός, ο φιλόξενος, ο μακρόθυμος, ο άγγελος της ομόνοιας, ο ενθαρρύνων τους μετανοούντες, ο πρόθυμος για το ποίμνιό του. Ο Όσιος Παρθένιος εκοιμήθηκε εν ειρήνη.
Ιερά Λείψανα
Τμήμα τής Τιμίας Κάρας τού Αγίου ευρίσκεται στη Μονή Εσφιγμένου Αγίου Όρους.
Αποτμήματα τών Ιερών Λειψάνων του Αγίου ευρίσκονται στις Μονές Ροβελίστας Άρτας και Κύκκου Κύπρου.
(ΑΡΙΣΤΕΡΑ) Τμήμα τής Τιμίας Κάρας αυτού φυλάσσεται
στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως τής Θεοτόκου Μακρυμάλλη, της Ι. Μητροπόλεως Χαλκίδος (βορείως των Ψαχνών και σε απόσταση μικρή από το χωριό Μακρυμάλλη).
(ΕΔΩ με διαφορετική εξωτερική θήκη από παλαιότερη έκθεση
τής Τιμίας Κάρας προς προσκύνηση)
Απότμημα των Ιερών Λειψάνων του Αγίου ευρίσκεται
στήν Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων
Αποτμήματα Ιερών Λειψάνων του Οσίου Παρθενίου επισκόπου Λαμψάκου,
του Αγίου Μεγαλομάρτυρος και Τροπαιοφόρου Γεωργίου και
του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Ευσταθίου
στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής Κοπανού Ανθεμίων Ημαθίας
Απότμημα τής Τιμίας Δεξιάς στον Ιερό Ναό Αγίων Δώδεκα Αποστόλων Βριλησσίων
Απότμημα τών Ιερών Λειψάνων ευρίσκεται
στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Άνδρου.
(Εδώ από την υποδοχή του λειψάνου στην Ιερά Μητρόπολη Ξάνθης)
Απότμημα τών Ιερών Λειψάνων ευρίσκεται
στον Ιερό Ναό Αγίας Σοφίας Πειραιώς.
Απότμημα τών Ιερών Λειψάνων ευρίσκεται
στην Ιερά Mονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Βραγκιανών Αργιθέας.
(Απέναντι από το κεντρικό συνοικισμό Βραγκιανών της Αργιθέας Καρδίτσας, στην πλαγιά του βουνού «Μιρμιτζάλα» βρίσκεται το μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Ιδρύθηκε στις 11 Ιουλίου 1655 μ.Χ.)
Απότμημα τών Ιερών Λειψάνων ευρίσκεται
στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά στην Βέροια
Απότμημα τών Ιερών Λειψάνων ευρίσκεται
στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Κομοτηνής.
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Tῷ μύρῳ τοῦ Πνεύματος, ποιμὴν Λαμψάκου ὀφθείς, τὴν θείαν ἐνέργειαν παρὰ Θεοῦ δαψιλῶς θαυμάτων ἐπλούτησας, δαίμονας ἀπελαύνειν, ἀσθενοῦντας ἰᾶσθαι, νόσους ἀποδιώκειν καὶ πληρῶν τὰς αἰτήσεις, Παρθένιε ἱεράρχα, τῶν προσιόντων σοι.
Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Τῶν θαυμάτων εἴληφας, τήν θείαν χάριν θεόφρον, ἱερέ Παρθένιε, θαυματουργέ θεοφόρε, ἅπαντα, πιστῶν τά πάθη ἀποκαθαίρων, πνεύματα, τῆς πονηρίας πάτερ ἐλαύνων· διά τοῦτο σέ ὑμνοῦμεν, ὡς μέγαν μύστην Θεοῦ τῆς χάριτος.
Минея – Февраль (фрагмент). Икона. Русь. Начало XVII в. Церковно-Археологический Кабинет Московской Духовной Академии.
Μηναῖο – Φεβρουάριος (τεμάχιο). Εἰκονίδιο στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰώνα μ.Χ. στήνἘκκλησία καί τό Αρχαιολογικό Μουσεῖο τῆς Θεολογικῆς Ἀκαδημίας τῆς Μόσχας .
Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Τῆς Λαμψάκου ὁ μέγας θαυματουργός, ἀναβὰς ἐν τῷ ὕψει τῶν ἀρετῶν, ἀστράπτεις τοῖς πέρασι, τῷ φωτὶ τῶν ἰάσεων, τοὺς ζοφώδεις Δαίμονας, σκορπίζων φαιδρότατα, καὶ ἐλαύνων νόσους, χρησταῖς ἐπικλήσεσιν· ὅθεν καὶ τῆς πλάνης, τῶν εἰδώλων καθάρας, πᾶσαν τὴν Ἑλλήσποντον, καταλάμπεις τοῖς θαύμασι, Θεοφόρε Παρθένιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.
Ὁ Οἶκος
Φῶς νοερὸν τὸ ἐκ φωτός, Πατρὸς τοῦ προανάρχου, Υἱὲ Θεοῦ καὶ Λόγε, ὁ καταυγάζων πᾶσαν τὴν οἰκουμένην θεϊκῶς, φώτισόν μου τὰς φρένας, τὸν νοῦν καὶ τὸν λογισμόν, τοῦ ἀνυμνῆσαι σήμερον τὴν φαιδρὰν ταύτην πανήγυριν καὶ σεμνοπρεπεστάτην τοῦ Ὁσίου Παρθενίου· αὐτὸς γὰρ ἀληθῶς ἐν γῇ θαυμασίαν διετέλεσε ζωὴν καὶ πολιτείαν· διὰ τοῦτο συνελθόντες εὐφημοῦμεν αὐτόν, ὡς μέγαν μύστην Θεοῦ τῆς χάριτος.
Ο Όσιος Λουκάς ὁ ἐν Στειρίῳ ὄρει ἄσκησας
Μωσαϊκό του 11ου αιώνα μ.Χ.
στην ομώνυμη Ιερά Μονή Οσίου Λουκά
στο Στεἰρι Βοιωτίας
Ἔπλησε Λουκᾶς θαυμάτων τὴν Ἑλλάδα,
Ὃς οὐδὲ νεκρὸς παύεται τῶν θαυμάτων.
Βιογραφία
Ο Όσιος Λουκάς γεννήθηκε το καλοκαίρι του 896 μ.Χ. από τον Στέφανο και την Ευφροσύνη. Καταγόταν από την Αίγινα, αλλά η οικογένεια του μετακόμισε στη Φωκίδα. Εκεί αγόρασαν χωράφια και έβοσκαν ζώα. Και το παιδάκι τους, αφού φοίτησε στο σχολείο, βοήθησε και αυτό στη φύλαξη των ζώων τους. Ο μικρός Λουκάς, ενώ έβοσκε τα ζώα, συγχρόνως εντρυφούσε και σε κάποιο θρησκευτικό βιβλίο. Από τότε καρδιά συμπονετική και ευεργετική ο Λουκάς, όταν περνούσαν από τη βοσκή του παιδάκια φτωχά και του ζητούσαν λίγο ψωμί, εκείνος τους έδινε και το προσφάγι του.
Μωσαϊκό του 11ου αιώνα μ.Χ.
στον Ιερό Ναό τής Παναγίας
τής Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά
στο Στεἰρι Βοιωτίας
Όταν πέθανε ο πατέρας του, συγκινητικότατη ήταν η φροντίδα του για την παρηγοριά της μητέρας του. Όταν δε πέθανε και αύτη, τότε μοίρασε όλα τα υπάρχοντα τους στους φτωχούς και έστησε μια καλύβα στους πρόποδες ενός βουνού κοντά στη θάλασσα.
Όταν όμως εισέβαλαν οι Βούλγαροι στην κεντρική Ελλάδα, ο Λουκάς κατέφυγε στην Πελοπόννησο. Επανήλθε στη Φωκίδα το 927 μ.Χ. και εγκαταστάθηκε οριστικά στο όρος Στείριον (Στείρι) κοντά στην ομώνυμη σημερινή Κοινότητα της επαρχίας Λεβαδείας. Εκεί με άλλους μοναχούς έκτισε Μονή, και η μεγάλη του πνευματικότητα τον έκανε ν’ αποκτήσει φήμη Άγιου σ’ όλη την περιοχή. Πέθανε στις 7 Φεβρουαρίου του 953 μ.Χ.
Ιερά Λείψανα
Το Λείψανο του Αγίου βρίσκεται αδιάφθορο στην ὁμώνυμη Μονή Στειρίου Βοιωτίας.
Το αδιάφθορο Λείψανο του Οσίου Λουκά του Στειριώτη φυγαδεύτηκε στη Δύση μέσω Άρτας και Βοσνίας, λόγω της προελάσεως των Οθωμανών. Τον Αύγουστο του 1463 μ.Χ. έφθασε στη Βενετία, όπου έγινε δεκτό ως Λείψανο του Ευαγγελιστού Λουκά. Η απόδοση του Λειψάνου στον Όσιο Λουκά τον Στειριώτη άρχισε τον 19ο μ.Χ. αιώνα και κορυφώθηκε το 2001 μ.Χ. με την εγγραφή του Αγίου στο Νέο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’. Το 1986 μ.Χ., μετά από ενέργειες του τότε Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας Ιερωνύμου, η ρωμαιοκαθολική Εκκλησία επέστρεψε το Λείψανο στην Εκκλησία της Ελλάδος και κατατέθηκε στη Μονή του. Πάντως το πρόβλημα της γνησιότητας του Λειψάνου του Οσίου Λουκά παραμένει εφ’ όσον το λείψανο που επιστράφηκε φέρει Κάρα και στη Μονή Φιλοθέου Αγίου Όρους φυλάσσεται Κάρα που αποδίδεται στον ίδιο Άγιο.
Η Κάρα του Αγίου βρίσκεται στην Ιερά Μονή Φιλοθέου Αγίου Όρους.
Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου ευρίσκεται στην Ιερά Μονή Μεγ. Λαύρας Αγίου Όρους.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῆς Ἑλλάδος τὸ κλέος, καὶ Ὁσίων τὸ καύχημα, καὶ τὸν τοῦ Στειρείου φωστῆρα, καὶ οἰκήτορα ὅσιον, τιμήσωμεν ᾀσμάτων ἐν ὠδαίς, Λουκᾶν τὸν θεοφόρον εὐσεθῶς, τῷ Χριστῷ γὰρ οἰκειούται διαπαντός, τοὺς πίστει ἀνακράζοντας, δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σοῦ, πάσιν ἰάματα.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ’ Τὴ Ὑπερμάχω.
Ὁ ἐκλεξάμενος Θεὸς πρὸ τοῦ πλασθήναι σε, εἰς εὐαρέστησιν αὐτοῦ, οἲς οἶδε κρίμασι, προσλαβόμενος ἐκ μήτρας καθαγιάζει, καὶ οἰκεῖον ἐαυτοῦ δοῦλον δεικνύει σέ, κατευθύνων σου Λουκᾶ τὰ διαβήματα, ὁ φιλάνθρωπος, ὢ νῦν χαίρων παρίστασαι.
Ὁ Οἶκος
Ὦ Πατέρων ἀρίστη καλλονὴ καὶ σεμνότης, ὦ πάντων ἀσκητῶν κοσμιότης· Χριστοῦ τὰς ἐντολὰς γὰρ πληρώσαντος, πῶς ὑμνήσω τὴν σὴν βιοτὴν ἔνδοξε, μὴ ἔχων λόγων δύναμιν; ἀλλ’ ὅμως σοι θαρρῶν βοήσω.
Χαῖρε, λαμπρὸν Μοναζόντων κλέος, χαῖρε, πιστῶν ὁδηγὲ καὶ λύχνε.
Χαῖρε, τῆς ἐρήμου τερπνότατον βλάστημα, χαῖρε, οἰκουμένης λαμπτὴρ φαεινότατε.
Χαῖρε, ὅτι κατεφρόνησας τῶν ῥεόντων καὶ φθαρτῶν, χαῖρε, ὅτι τὰ οὐράνια σὺν Ἀγγέλοις κατοικεῖς.
Χαῖρε, τῶν ἀθυμούντων ταχινὲ παρακλῆτορ, χαῖρε, τῶν ἐν κινδύνοις ποθεινὲ παραστάτα.
Χαῖρε, σεπτὸν δοχεῖον τοῦ Πνεύματος, χαῖρε, κλεινὸν Χριστοῦ οἰκητήριον.
Χαῖρε, δι’ οὗ δόσις πᾶσα ηὐγάσθη, χαῖρε, δι’ οὗ ὁ Θεὸς ἐδοξάσθη.
ᾯ νῦν χαίρων παρίστασαι.
