Ο βίος του Αγίου Συμεών του δια Χριστόν Σαλού
Ο βίος του Αγίου Συμεών του δια Χριστόν Σαλού
Μετάφραση: Γ. Μπουδούρης, φιλόλογος Π. Γιαχανατζής, θεολόγος
Άγιοι Συμεών ο δια Χριστόν σαλός και Ιωάννης
Eις τον Συμεών.
Ἔμφρων σὺ μωρός, ὃς βίον παίζων Πάτερ,
Ὄφιν φρόνιμον λανθάνεις τέλους ἄχρι.
Eις τον Iωάννην.
Ἔρημον εἵλου, ὦ Ἰωάννη μάκαρ,
Δι’ ἧς ἔρημα εἰργάσω σαρκὸς πάθη.
Ψευδαέφρων περίφρων Συμεὼν θάνεν εἰκάδι πρώτῃ.
Βιογραφία
Οι όσιοι πατέρες Συμεών και Ιωάννης, καταγόταν από την Έδεσσα της Συρίας και έζησαν στα χρόνια του βασιλιά Ιουστίνου του νέου (περί το 518 μ.Χ.). Ήταν πολύ φίλοι και έτσι αποφάσισαν να πάνε μαζί στα Ιεροσόλυμα να προσκυνήσουν τούς Αγίους Τόπους.
Αφού προσκύνησαν πήγαν στην Μονή του Αγίου Γερασίμου και έγιναν μοναχοί, από τον όσιο Νίκωνα. Πριν συμπληρωθούν όμως επτά μέρες στο μοναστήρι, έφυγαν για την έρημο όπου διέμειναν μαζί επί σαράντα χρόνια, κάτω από σκληρή άσκηση.
Κατόπιν ο Συμεών επέστρεψε στα Ιεροσόλυμα και εξέφρασε την επιθυμία μέσω της προσευχής του, να παραμείνει άγνωστος. Πράγματι ο Θεός οικονόμησε έτσι τα πράγματα, που ο Συμεών προσποιούνταν τον χαζό. Κατά την διάρκεια της παραμονής του στην Έμεσα της Συρίας, επιτέλεσε πολλά θαύματα και ανεπαύθη εν Κυρίω φτωχός και ταλαιπωρημένος.
Αργότερα έφθασε εκεί και ο Ιωάννης, όπου έμαθε για τον θάνατο του Συμεών και μετά από λίγο καιρό κοιμήθηκε και ο ίδιος.
Симеон, прп. Христа ради юродиевый и Иоанн сопостник его (21 июля)
Менологий 18 – 21 июля
Византия. Греция; XIV в.; памятник:
Византийский менологий (Byzantine illumination Menologion); 10 x 13 см.;
местонахождение: Англия. Оксфорд. Бодлеанская Библиотека
(Bodleian Library)
Άγιοι Συμεών ο δια Χριστόν σαλός και Ιωάννης
Μηνολόγιο 18 – 21, Ιουλίου.
Βυζαντινή Μηνολόγιο τού 14ου αιώνα μ.Χ.
Τώρα ευρίσκεται στην Αγγλία. Οξφόρδη.
Bodleian Βιβλιοθήκη (Bodleian Library)
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς ἡνωμένοι δι’ ἐνθέου ἀγάπης, σύμψυχοι ὤφθητε ἐν πᾶσι τοῖς τρόποις, ὦ Ἰωάννη ὅσιε, καὶ θεῖε Συμεών, ὁ μὲν βίον ἔνθεον διελθῶν ἐν ἐρήμῳ, ὁ δὲ σοφοῖς σκώμμασι τὸν Βελιὰρ μωράνας· καὶ νῦν τῶν θείων ἄμφω ἀμοιβὴν καταρτυφῶντες, ἡμᾶς ἐποπτεύετε.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Ὁ Θεὸς τῶν Πατέρων ἡμῶν ὁ ποιὼν ἀεὶ μεθ᾽ ἡμῶν κατὰ τὴν σὴν ἐπιείκειαν, μὴ ἀποστήσῃς τὸ ἔλεός σου ἀφ᾽ ἡμῶν· ἀλλὰ ταῖς αὐτῶν ἱκεσίαις, ἐν εἰρήνῃ κυβέρνησον τὴν ζωὴν ἡμῶν.
Минея – Июль (фрагмент). Икона. Русь. Начало XVII в. Церковно-Археологический Кабинет Московской Духовной Академии.
Μηναίο – Ιούλιος (τεμάχιο). Εικονίδιο. Russ. Αρχές του 17ου αιὠνα στήν. Εκκλησία και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας.
Κοντάκιον
Ἦχος α’. Χορὸς Ἀγγελικός
Τὸν βίον εὐσεβῶς, ἐκτελέσαντες πίστει, δοχεῖα καθαρά, τῆς Τριάδος δειχθέντες, Συμεὼν Ἰωάννη τε, θεοφόροι Πανεύφημοι, νῦν αἰτήσασθε, τὸν ἱλασμὸν καὶ εἰρήνην, ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν, καταπεμφθῆναι πλουσίως, Πατέρες πανόλβιοι.
Το τέλος του Αγίου Συμεών του δια Χριστόν Σαλού
Ήρθε ή ώρα, αγαπητοί, νά σας διηγηθώ τόν αξιοθαύμαστο του θάνατο ή μάλλον ύπνο, γιατί κι αυτός προσφέρει όχι ασήμαντη ωφέλεια, άλλα είναι και πιό σπουδαίος άπ’ όσα είπαμε μέχρι τώρα.
Είναι ακόμη σφραγίδα και επιβεβαίωση των κατορθωμάτων του και πιστοποίηση της αμόλυντης ζωής του. «Οταν κατάλαβε ό μέγας ότι έφτασε τό τέλος της εδώ ζωής του, θέλοντας ούτε μετά τό θάνατο του νά τιμηθεί άπό τους ανθρώπους, τι κάνει; Μπήκε κάτω άπό τις κληματσίδες στό Ιερό του καλύβι και εκεί κοιμήθηκε και παρέδωσε ειρηνικά τό πνεύμα του στον Κύριο. Οι γνωστοί του, επειδή δεν τόν είδαν τις δυό μέρες, λένε: «Πάμε νά δούμε, μήπως είναι άρρωστος ό Σαλός». «Οταν πήγαν, τόν βρήκαν νεκρό κάτω άπό τις κληματσίδες. Λένε τότε: «»Άραγε δέν θα πιστέψουν τώρα όλοι, ότι ήταν τρελός; Νά, ακόμη και ό θάνατος του τό δείχνει». Τόν πήραν τότε δύο καί, χωρίς νά τόν πλύνουν, χωρίς ψαλμωδίες, χωρίς κεριά και θυμιάματα, πήγαν και τόν έθαψαν στον τόπο πού έθαβαν τους ξένους. Καθώς περνούσαν αυτοί πού πήγαιναν νά τόν θάψουν άπό τό σπίτι του Εβραίου του υαλουργού, πού ό όσιος τόν είχε κάνει Χριστιανό, όπως διηγήθηκα πιό πάνω, ακούει ό Εβραίος ψαλμωδίες πού χείλη ανθρώπων δέν μπορούσαν νά ψάλλουν και πλήθος όσο δέν μπορούσε νά συγκεντρώσει όλη ή ανθρωπότητα. «Έκπληκτος άπό τις ψαλμωδίες και τό πλήθος σκύβει έξω και βλέπει τόν όσιο νά μεταφέρεται άπό δύο μόνο άτομα, πού κουβαλούσαν τό τίμιο του σώμα. Λέγει τότε: «Μακάριος είσαι, Σαλέ, γιατί, καθώς δέν έχεις ανθρώπους νά σου ψάλλουν, έχεις ουράνιες δυνάμεις νά σέ τιμούν μέ ύμνους» και αμέσως κατέβηκε και τόν έθαψε ό ίδιος. Ακόμη διηγήθηκε σέ όλους τις ψαλμωδίες τών αγγέλων πού άκουσε. το άκουσε αυτό και ό Ιωάννης ό διάκονος και ήρθε τρέχοντας με πολλούς άλλους στον τόπο πού τον έθαψαν, θέλοντας να πάρει το τίμιο του λείψανο για να το κηδεύσει με τιμές. «Οταν όμως άνοιξαν τόν τάφο, δεν τόν βρήκαν μέσα. Τόν μετέθεσε ό Κύριος δοξάζοντας τον. Τότε όλοι, σαν νά ξύπνησαν άπό ύπνο, έλεγαν ό ένας στον άλλο όσα θαυμαστά έκανε στον καθένα και ότι για το Θεό προσποιούταν τό σαλό.
Αυτός, φιλόχριστοι, είναι ό βίος και ή πολιτεία του θαυμαστού Συμεών. Αυτές είναι οι λίγες αρετές πού συγκεντρώσαμε άπό τις πολλές πού είχε. Αυτός είναι ό κρυφός του και πραγματικά ουράνιος δρόμος, πού, ενώ κανένας δεν τόν έβλεπε, φανερώθηκε ξαφνικά σ’ όλους. Αυτός είναι ό νέος Λώτ, όπως εκείνος στα Σόδομα, έτσι κι αυτός πέρασε άπό τόν κόσμο χωρίς νά γίνει αντιληπτός. Προσπαθήσαμε νά γράψουμε τά θαύματα του και τά πανύμνητα κατορθώματα του, όσο ήταν δυνατό σέ μας τους μηδαμινούς. Έκτος βέβαια άπό αυτή, έχουμε γράψει ακόμα μιά διήγηση πιό σύντομη, επειδή δέν είχαμε υπόψη μας τις λεπτομέρειες της θαυμάσιας αυτής διηγήσεως. Τό νά τιμηθεί αυτός με εγκώμια δέν είναι έργο της δικής μας γνώσεως, αλλά εκείνων πού έχουν τήν δύναμη και μπορούν νά συναγωνίζονται τήν αρετή του. «Άραγε ποιος λόγος θα μπορούσε νά επαινέσει αυτόν πού τιμήθηκε πάνω άπό κάθε λογική, ή πώς σάρκινα χείλη μπορούν νά τιμήσουν αυτόν πού αποδείχτηκε άσαρκος, ενώ είχε σώμα; Με ποιόν τρόπο ή σοφία της γλώσσας μπορεί νά τιμήσει αυτόν πού με τήν κατά Θεόν μωρία του εξαφάνισε κάθε σοφία και φρόνηση; Πραγματικά ό άνθρωπος βλέπει στό πρόσωπο, ενώ ό Θεός στην καρδιά. Πραγματικά δέν βλέπει ό Θεός όπως βλέπει ό άνθρωπος. Είναι σίγουρο πώς κανείς δέν γνωρίζει τά του ανθρώπου, παρά μόνο τό πνεύμα του ανθρώπου. Πραγματικά ας μή κρίνουμε κανένα, φιλόχριστοι, μέχρις ότου έρθει ό Κύριος, πού θα φωτίσει όλους. Ποιος γνώριζε, φιλόχριστοι, ότι ό Ιούδας πού σωματικά βρισκόταν μαζί μέ τους μαθητές, ήταν μέ την καρδιά του στους Ιουδαίους; Ποιος φανταζόταν ότι ή Ραχάβ, πού σωματικά βρισκόταν στό πορνείο στην Ιεριχώ, ήταν μέ τό πνεύμα της στον Κύριο; Ποιος περίμενε ότι εκείνος ό φτωχός Λάζαρος, πού ζούσε σέ μια τόσο μεγάλη ταλαιπωρία από τις πληγές του, θα απολάμβανε τέτοια ευημερία μέσα στους κόλπους τού Αβραάμ; Αυτά έχοντας υπόψη μας, αγαπητοί μου, ας υπακούσουμε σ’ αυτόν πού σωστά μας συμβουλεύει να προσέχουμε μόνο τον εαυτό μας- ούτε τα δικά μας ούτε αυτούς πού βρίσκονται γύρω μας, άλλα μόνο τόν εαυτό μας, γιατί ό καθένας θα κουβαλήσει τό δικό του φορτίο και θα πάρει τό δικό του μισθό άπό τόν ουράνιο βασιλιά, τό Χριστό, στον Όποιο ανήκει ή δόξα και ή δύναμη μαζί μέ τόν Πατέρα και τό Πανάγιο Πνεύμα στους αιώνες τών αιώνων. Αμήν.
Αναπαύθηκε ό Συμεών πού ονομάστηκε για τό Χριστό Σαλός, και έζησε στη γη μιά ζωή αγγελική και υπερθαύμαστη, στις 21 του μηνός Ιουλίου, αφού λαμπρύνθηκε μέ τά σύμφωνα μέ τό θέλημα του Θεού κατορθώματα του και κατέπληξε και αυτές τις υπερκόσμιες δυνάμεις τών ασωμάτων μέ τις αρετές του. Στέκεται τώρα δίπλα στον απρόσιτο θρόνο του Θεού και Πατέρα τών φώτων και έχοντας παρρησία Τόν δοξάζει μέ ακατάπαυστους ύμνους μαζί μέ όλες τις επουράνιες δυνάμεις. Είθε ό Κύριος νά μας καταστήσει συμμέτοχους καί συγκληρονόμους στην αιώνια βασιλεία Του μαζί μέ τόν άγιο Συμεών και όλους τους αγίους, γιατί δική Του είναι ή δόξα στους αιώνες τών αιώνων. Αμήν.
Σημειώσεις
Ακέφαλοι: «Έτσι ονομάστηκαν αρχικά οι Αιγύπτιοι Μονοφυσίτες (5ος αι.) οι όποιοι αποσχίστηκαν από τον μετριοπαθή αρχιεπίσκοπο τους Πέτρο Αλεξάνδρειας το Μογγό, μένοντας χωρίς επίσκοπο (χωρίς «κεφαλή»). Στη συνέχεια, ή ονομασία δόθηκε σ’ όλους τους Μονοφυσίτες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Βοσκοί: Αναχωρητές πού ζούσαν στο ύπαιθρο, χωρίς στέγη, τρεφόμενοι με χόρτα.
Γλιχώνι: Κρασί αρωματισμένο με γλιχώνι (παραφθορά της λέξεως «βλήχων» = φλισκούνι).
Έξαπλά: Μνημειώδης εργασία του Ωριγένη (185-254) με σκοπό την αποκατάσταση τού κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης. Είχε γραμμένα, σε εξ παράλληλες στήλες, τα εξής κείμενα της Π.Δ.: το Εβραϊκό, τη μετάφραση του Ακύλα, του Συμμάχου, των Έβδομήκοντα και του Θεοδοτίωνος.
Ευλογίες: Δώρα, κυρίως τρόφιμα ή ψωμιά.
Λυσόπορτα: Ομαδικό παιγνίδι της εποχής.
Πανδούρι: Τρίχορδο μουσικό όργανο της οικογένειας του λαούτου.
Σευηρίτης: Μονοφυσίτης οπαδός του Σεβήρου (βλ. λέξη).
Σεβήρος: Πατριάρχης Αντιοχείας, ηγέτης της Μονοφυσιτικής κινήσεως τού ΣΤ’ αιώνα.
Φούσκα: Λαϊκό ρόφημα των Βυζαντινών. Κατά το λεξικό, «φούσκα έστιν όξος και ύδωρ θερμόν και ωά δύο».
Φουσκάριος: Πωλητής φούσκας (βλ. λέξη), αλλά και άλλων ειδών (φακές, ρεβίθια, κουκιά).
