Πέμπτη 30 Μαρτίου 2023

 

 

Ἐξήγηση τῆς Ε΄ Ὠδῆς τοῦ Κανόνος τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου.

Ἀνδρέα Θεοδώρου

 

Βίος τοῦ ἀββᾶ Ἰωάννου τοῦ ἡγουμένου τοῦ ἁγίου ὄρους Σινᾶ

(σελίδες 596 – 612)

 

Περὶ τοῦ χαροποιοῦ πένθους

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, τῆς Κλίμακος

 

 

 

ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΣ

Ἁγίου Ἰωάννου «Τῆς Κλίμακος»

 

 

Ο Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος

 

Преподобный Иоанн. Тзортзи (Зорзис) Фука.
Фреска. Афон (Дионисиат). 1547 г.
Άγιος Ιωάννης. Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1547 μ.Χ. ἀπό τόν
Τζώρτζη (Ζώρζης) Fuca. στην Ιερά Μονή Διονυσίου Άγιον Όρος

 

Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος –
17ος αι. μ.Χ. – Mονή Διονυσίου, Άγιον Όρος

 

 

Ἐπὶ κλίμαξι κλίμακας πυκνῶς, Πάτερ,
Τὰς σὰς ἀρετὰς θείς, ἔφθασας πόλου μέχρι.
Χαῖρεν Ἰωάννης τριακοστῇ ἐξαναλύων.

Βιογραφία

Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακας πιθανότατα το 523 μ.Χ. στη Συρία. Ήταν γιος πλούσιας και ευσεβούς οικογένειας. Σε νεαρή ηλικία, παρακολούθησε ανώτερο κύκλο μορφώσεως, ώστε να διακρίνεται ανάμεσα στους συνομήλικούς του. Εκείνος όμως, ενδιαφερόταν περισσότερο για την προσευχή, τις θεολογικές μελέτες, την συγγραφική εργασία και την άσκηση.

 

Преподобный Иоанн. Фреска. Кипр, монастырь Неофита. 1197 г.
Αγιος Ιωάννης. Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1197 μ.Χ. 
στην Ιερά Μονή Αγίου Νεοφύτου τού Εγκλείστου. Πάφος Κύπρος

Святой Преподобный Иоанн Лествичник.
Фреска церкви Честного Креста в Пелендри, Кипр.
Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος
Τοιχογραφία (Fresco)
στον Ιερό Ναό τού Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι τἠς Κύπρου.

 

Святой Преподобный Иоанн Лествичник.
Фреска храма Святителя Николая “Тис Стегис”
близ Какопетрии, Кипр.
Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος
Τοιχογραφία (Fresco)
στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου τής Στέγης
Κακοπετριά τἠς Κύπρου.

 

 

 

Преподобный Иоанн Лествичник. 
Монастырь св. Екатерины на Синае, 
конец XIV — начало XV в.
Άγιος Ιωάννης. 
Εικόνα τού τέλους του 14ου - αρχές τού 15ου αιώνα μ.Χ.
στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά

Cвятой Преподобный Иоанн Лествичник.
Фреска монастыря Грачаница, Косово, Сербия. Около 1320 года.
Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος
Τοιχογραφία (Fresco) περίπου τού 1320 μ.Χ.
στην Ιερά Μονή Γρατσάνιτσας. Κοσσυφοπέδιο. Σερβία

 

 

Святой Преподобный Иоанн Лествичник.
 Фреска монастыря Высокие Дечаны, Косово, Сербия. 
Около 1350 года.
Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος
Τοιχογραφία (Fresco) περίπου τού 1350 μ.Χ.
στην Ιερά Μονή Βισόκι Ντέτσανι Κοσσυφοπέδιο. Σερβία

Πήγε στο Όρος Σινά, κοντά στον φημισμένο αναχωρητή Μαρτύριο, ο οποίος καθοδήγησε πνευματικά τον νεαρό Ιωάννη. Μετά από τέσσερα χρόνια άσκησης, εκάρη μοναχός ενώ η φήμη των αρετών και της σοφίας του είχε ευρύτερα διαδοθεί. Γι’ αυτό πολλοί μοναχοί και λαϊκοί, αλλά και αξιωματούχοι έρχονταν στη Μονή για να ζητήσουν τη συμβουλή του. Είχε και το χάρισμα της θαυματουργίας. Λόγω της διαβίωσής του στην Ιερά Μονή Σινά ονομάζεται και Σιναΐτης. Μετά το θάνατο του ηγούμενου της Μονής και κατόπιν απαιτήσεως των αδελφών δέχθηκε να γίνει Ηγούμενος της ιεράς Μονής Σινά για μερικά χρόνια. Η νοσταλγία, όμως, της ερημικής ζωής, έκανε τον Ιωάννη να αποσυρθεί πάλι στην έρημο και να αφοσιωθεί πάλι στις μελέτες του.

 

Peştera Sfântului Ioan Scărarul
Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη

 

Εκοιμήθη εν ειρήνη περί το 606 μ.Χ. και άφησε δύο σπουδαιότατα συγγράμματα, την «Κλίμακα» και τον «Λόγον προς τον Ποιμένα».

Небесная лествица преподобного Иоанна Лествичника. 
Происходит из Конец XII в.
 монастыря великомученицы Екатерины на Синае.
Όραμα του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος.
 Εικόνα τού τέλους του 12ου αιώνα μ.Χ. 
στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά.



Лествица райская. 
Икона, монастырь Святой Екатерины
Όραμα του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. 
Εικόνα στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά.

Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος –
Έργο του Εμμανουήλ Τζάνε Μπουνιαλή, 1663 μ.Χ.

 

Икона Видение преподобного Иоанна Лествичника. 
Середина XVI — начало XVII веков
Εικόνα όραμα του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. 
μέσον τού 16ου - αρχές του 17ου αιώνα μ.Χ.


Видение преподобного Иоанна Лествичника. 
Древнерусская миниатюра начала XVI века
Όραμα του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. 
Παλαιά ρωσικά μικρογραφία αρχές του 16ου αιώνα μ.Χ.


Η σκάλα της Θείας Αναρτήσεως του Αγίου Ιωάννη του Κλαμακού, 
Μουσείο Ρωσικών Εικόνων, περ. 1650
Όραμα του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. 
Εικόνα τού ἐτους 1650 μ.Χ. στο Μουσείο Ρωσικών Εικόνων. ΗΠΑ

Η «Κλίμακα» περιλαμβάνει τριάντα λόγους περί αρετής, όπου ο καθένας λόγος περιλαμβάνει και μια αρετή, ξεκινώντας από τις πιο πρακτικές και ανεβαίνοντας σαν σκαλοπάτια κατέληξε στις θεωρητικά υψηλές. Στη πνευματική ζωή έχουμε βαθμίδες χαμηλές και υψηλές, καταστάσεις κατώτερες και ανώτερες. Γι’ αυτό και το σύγγραμμα ονομάζεται Κλίμακα των αρετών.

Στο έργο του αυτό ο συγγραφέας παρουσιάζει συστηματικά τις ιδέες του για την κοινοβιακή κυρίως, αλλά και για την ερημική ζωή, ταξινομώντας αυτές κατά τρόπο που δείχνει πορεία προς την ηθική τελείωση. Είναι γραμμένο σε κομψή ελληνική γλώσσα, καλοδουλεμένη με χάρη και μελωδικότητα. Έχει διαύγεια, γλαφυρότητα, παραστατικότητα και παρουσιάζει πλούτο εκφράσεως, καλαισθησία και ευγένεια. Στη διακόσμηση του λόγου με εικόνες και παρομοιώσεις ο ιερός συγγραφέας είναι απαράμιλλος. Πάσης φύσεως σχήματα λόγου αναδύονται καθώς και ωραίες και επιτυχημένες προσωποποιήσεις. Από την αρχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής το σύγγραμμά του διαβάζεται σε όλα τα ορθόδοξα μοναστήρια. Επειδή είναι παγκόσμιο κειμήλιο αναλύσεως όλων των παθών και των αρετών, η Εκκλησία τιμά ιδιαίτερα σε αυτή τη πνευματική περίοδο τον συγγραφέα άγιο Ιωάννη της Κλίμακας και το προτείνει για ανάγνωσμα. Η μνήμη του εορτάζεται στις 30 Μαρτίου και την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Иоанн Лествичник, прп. (30 марта)
Менологий 29- 31 марта; Византия. Греция; XIV в.; памятник: Византийский менологий (Byzantine illumination Menologion); 10 x 13 см.; местонахождение: Англия. Оксфорд. Бодлеанская Библиотека (Bodleian Library)
Ο Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος
Βυζαντινό Μηνολόγιο τού Μαρτίου (29 – 31) τού 14ου αιώνα μ.Χ. και ευρίσκεται Αγγλία. Βιβλιοθήκη Bodleian στην Οξφόρδη. Αγγλία

 

Μερικοί λόγοι του, από την Κλίμακα:
1) Η ταπεινοφροσύνη είναι ουράνιος ανεμοστρόβιλος που μπορεί να ανεβάσει την ψυχή από την άβυσσο της αμαρτίας στα ύψη του ουρανού.
2) Μητέρα της πηγής είναι η άβυσσος των υδάτων πηγή δε της διακρίσεως η ταπείνωσις

 

Ιερά Λείψανα

Μέρος της Κάρας του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Μεγ. Μετεώρου.
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου 
ευρίσκονται στις Μονές Παναγίας Δαμάστας Φθιώτιδος και Παναγίας Τουρλιανής Μυκόνου.

Θεῖον κλίμακα, ὑποστηρίξας, τὴν τῶν λόγων σου, μέθοδον πάσι, Μοναστῶν ὑφηγητὴς ἀναδέδειξαι, ἐκ πρακτικῆς Ἰωάννη καθάρσεως, πρὸς θεωρίας ἀνάγων τὴν ἔλαμψιν. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

 

Преподобные Ефрем Сирин и Иоанн Лествичник. 
Ферапонтов монастырь. Иконописец Дионисий. XV век
Αγιοι Εφραίμ ο Σύρος και Ιωάννης ο Σιναΐτης.
 Τοιχογραφία (Fresco) τού 15ου αιώνα μ.Χ.
 στην Ιερά Μονή Ferapontov Ρωσία από τον αγιογράφο Διονύσιο.

Sfinţii Doctoctori fără de arginţi Cosma şi Damian, 
Sfântul Cuvios Ioan Scărarul 
şi Sfântul Cuvios Anastasie Sinaitul
¨Αγιοι Ανάργυροι Κοσμάς καί Δαμιανός, 
καί Άγιοι Ἰωάννης και Αναστάσιος Σιναϊτες

Преподобные Иоанн Лествичник, Иоанн Дамаскин, Арсений.
 Икона Конец XV в.
(таблетка). Новгород. 
Άγιοι Ιωάννης Σιναΐτης, Ιωάννης Δαμασκηνός, Άρσένιος.
 Εικόνα τού τέλους τού 15ου αιώνα
 στο Μουσείο Νόβγκοροντ. Ρωσία

Ταῖς τῶν δακρύων σου ῥοαῖς, τῆς ἐρήμου τό ἄγονον ἐγεώργησας· καί τοῖς ἐκ βάθους στεναγμοῖς, εἰς ἑκατόν τούς πόνους ἐκαρποφόρησας· καί γέγονας φωστήρ τῇ οἰκουμένῃ, λάμπων τοῖς θαύμασιν, Ἰωάννη, Πατήρ ἡμῶν ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.

 

Καρπούς ἀειθαλεῖς, ἐκ τῆς βίβλου προσφέρων, διδάγματα σοφέ, καθηδύνεις καρδίας, τῶν τούτοις μετά νήψεως, προσεχόντων μακάριε· Κλίμαξ γάρ ἐστι, ψυχὰς ἀνάγουσα γῆθεν, πρὸς οὐράνιον, καί διαμένουσαν δόξαν, τῶν πίστει τιμῶντων σε.